Żelazo to pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu, ale jego atomy mogą działać toksycznie na niektóre komórki. Substancją, która wiąże atomy żelaza i sprawia, że są one bezpieczne dla komórek, jest ferrytyna. Warto pamiętać, że o różnego rodzaju nieprawidłowościach i chorobach może świadczyć zarówno zbyt wysoka, jak i niska ferrytyna zdiagnozowana w badaniach laboratoryjnych.
Z tekstu dowiesz się:
- co to jest ferrytyna i jakie są jej normy w organizmie,
- na czym polega badanie ferrytyny,
- o czym może świadczyć zbyt niski poziom ferrytyny we krwi,
- o czym może świadczyć jej zbyt wysoki poziom,
- jak podnieść poziom ferrytyny we krwi.
Jak wiadomo, żelazo to jeden z pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Jest ono elementem hemoglobiny, wchodzi w skład krwinek czerwonych oraz mioglobiny, która pozwala na dostarczanie tlenu do mięśni. Żelazo ma wpływ na funkcjonowanie układu odpornościowego, wspomaga pracę układu nerwowego oraz zapobiega przedwczesnemu starzeniu się skóry.
Organizm człowieka nie jest w stanie sam wyprodukować żelaza, więc należy go sobie dostarczać w diecie. Niestety, atomy żelaza mogą być toksyczne dla wielu komórek ludzkiego ciała – ferrytyna to substancja, które wiąże atomy żelaza, sprawiając, że stają się one bezpieczne dla komórek. Dodatkowo ferrytyna pełni funkcję magazynu żelaza w organizmie, dzięki czemu staje się najlepszym parametrem oceny jego stężenia.
Ferrytyna – norma
Prawidłowe stężenie ferrytyny jest zależne przede wszystkim od płci, choć zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn mieści się w bardzo szerokim przedziale, wynosząc:
- 10-200 µg/l u kobiet,
- 15-400 µg/l u mężczyzn.
Ferrytyna badanie – na czym polega?
Badanie poziomu ferrytyny we krwi może zlecić lekarz rodzinny, ale również np. hematolog, internista czy chirurg. Jest to po prostu analiza laboratoryjna pobranej uprzednio od pacjenta niewielkiej próbki krwi. Na badanie nie trzeba się zgłaszać na czczo, ale w praktyce najczęściej wykonywane jest w godzinach porannych. Najlepiej pojawić się na nim wypoczętym.
Badania ferrytyny nie wykonuje się u osób z gorączką oraz objawami infekcji. Ewentualne odstawienie przyjmowanych na co dzień leków musi zostać skonsultowane z lekarzem.
Niska ferrytyna a samopoczucie i inne objawy
Ze względu na to, że ferrytyna jest magazynem dla żelaza, stanowi ona najlepszy parametr oceny niedoborów tego pierwiastka we krwi – niska ferrytyna może być wyłącznie efektem niedoboru żelaza. Do objawów, które sugerują jego występowanie, zalicza się:
- senność,
- pogorszenie nastroju,
- nerwowość,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- omdlenia,
- łamliwość paznokci,
- wysuszenie skóry,
- wypadanie włosów,
- szumy uszne,
- zawroty głowy,
- przyspieszenie rytmu serca.
Warto pamiętać, że wraz z oznaczeniem stężenia ferrytyny w diagnostyce niedoborów żelaza lekarz zleca również inne badania krwi, w tym morfologię, wysycenie transferyny żelazem (TfS), całkowitą zdolność wiązania żelaza (TIBC) oraz stężenie rozpuszczalnej formy receptora transferyny (sTfR).
Podwyższony poziom ferrytyny – co oznacza?
Podwyższony poziom ferrytyny w mniejszym stopniu zależy od poziomu żelaza i może być wyznacznikiem np. toczącego się w organizmie stanu zapalnego, zaburzeń pracy wątroby oraz chorób nowotworowych.
Jak podnieść poziom ferrytyny?
Jak już wspomniano, niski poziom ferrytyny jest związany z niedoborem żelaza, więc by podnieść stężenie ferrytyny, należy zadbać o odpowiednią ilość żelaza w codziennej diecie. Powinny się w niej znaleźć m.in. jaja, wątróbka czerwone mięso, tłuste ryby, rośliny strączkowe, suszone owoce oraz pełnoziarniste kasze.
